Đà Lạt mỗi năm tổ chức đến hàng chục hàng trăm những lễ hội lớn nhỏ. Trên vùng đất đầy nắng và gió này, cũng mang trong mình những nét văn hóa lễ hội truyền thống đặc biệt - mà thu hút sự tò mò của đông đảo khách thăm quan trong và ngoài nước đến trải nghiệm khám phá. Tham gia Chương trình Đà Lạt dịp giảm giá 2016 này, khách thăm quan sẽ được hòa mình vào những lễ hội đặc sắc tại đây. Phần 1 của bài viết, chúng tôi giới thiệu đến các bạn những lễ hội Đà Lạt hấp dẫn: Festival hoa Đà Lạt, lễ hội cồng chiêng, lễ cúng thần suối, lễ hội văn hóa trà.

1. Festival Hoa Đà Lạt

Festival Hoa Đà Lạt là một sự kiện lễ hội được tổ chức tại thành phố Đà Lạt, Lâm Đồng, Việt Nam. Festival là dịp để thành phố hoa này trưng bày triển lãm các loại hoa địa phương cũng như từ nhiều vùng miền trong cả nước và một số quốc gia lân cận. Đây là một sự kiện mang tầm quốc gia. Ngoài mục đích thu hút khách tham quan, lễ hội còn là hoạt động tôn vinh giá trị của hoa và ngành trồng hoa nhằm quảng bá và kêu gọi đầu tư.

Festival Hoa Đà Lạt 2013 - 2014 - Tuần lễ văn hóa trải nghiệm Lâm Đồng 2013 sẽ diễn ra từ ngày 29/12/2013 đến 5/01/2014 tại thành phố Đà Lạt và huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng. Với chủ đề “Tây Nguyên – âm vang tiếng gọi đại ngàn”, Tuần lễ văn hóa chương trình Lâm Đồng 2013 là chuỗi các sự kiện chào mừng năm hành trình quốc gia 2014, kỉ niệm 120 năm Đà Lạt hình thành và phát triển; khai mạc Festival hoa Đà Lạt lần thứ V – 2014.

Chương trình với 10 hoạt động như trưng bày kỷ vật về Đà Lạt, ngày hội những người Đà Lạt xa quê, đêm hội đường phố, liên hoan nghệ thuật thổ cẩm, trình diễn trang phục các dân tộc bản địa Tây Nguyên, triển lãm hội chợ Lữ Hành Việt Nam – Châu Á – Đà Lạt...

Bên cạnh đó, các chương trình Năm trải nghiệm quốc gia Tây Nguyên – Lâm Đồng 2014 do Bộ Văn hóa, Thể thao và chương trình phối hợp tổ chức sẽ được diễn ra tại nhiều thời điểm của năm 2014 với sự hưởng ứng của các tỉnh Đắc Lắc, Đắc Nông, Gia Lai, Kom Tum.

Trong đó, chương trình do Bộ Văn hóa, Thể thao và hành trình phối hợp với các bộ, ngành tổ chức gồm các hoạt động liên hoan ẩm thực Tây Nguyên, lễ hội văn hóa các dân tộc Trường Sơn – Tây Nguyên, liên hoan văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, hội thi gia đình văn hóa tiêu biểu xuất sắc các tỉnh Tây Nguyên, các giải việt dã, bóng bàn, cầu lông, quần vợt nữ..., chương trình do UBND tỉnh Lâm Đồng tổ chức gồm hội hoa xuân Đà Lạt, lễ hội tình yêu, tuần hội suối thác Lâm Đồng, ngày hội di sản văn hóa Việt Nam, chương trình khám phá các Hành trình mới mang tên con đường xanh Tây Nguyên, theo dấu chân Bác sĩ Yersin.

2. Lễ Hội Cồng Chiêng

Tham quan thưởng thức lễ hội Cồng Chiêng Khi gió rừng tràn về là lúc mùa màng thu hoạch xong. Mọi nhà, mọi buôn chuẩn bị mừng lễ hội, từ lễ đặt tên cho đứa bé, cho đến lễ trưởng thành, trao vòng đính hôn… đều không thể thiếu tiếng cồng chiêng.

Cồng chiêng không chỉ để giao lưu với thần linh, thông tin đến mọi người trong buôn làng, mà còn là tâm hồn của người Tây Nguyên đầy trữ tình và khát vọng yêu cuộc sống.

Cồng chiêng Tây Nguyên bao giờ cũng có bộ, mỗi dân tộc có một bộ chiêng khác nhau, dàn chiêng Ê đê có từ 7-10 chiếc. Chỉ cần nghe âm điệu là biết ngay nơi đó có việc gì đang diễn ra, chiêng bỏ mả chầm chậm như tiếc thương; chiêng đám cưới rộn ràng; chiêng cúng bái trang trọng ngân nga… Cồng chiêng đã trở nên thân quen trong cuộc sống của đồng bào dân tộc. Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên đã được UNESCO công nhận là di sản truyền khẩu và phi vật thể nhân loại.

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải rộng suốt 5 tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đăk Lăk, Đăk Nông, Lâm Đồng và chủ nhân của loại hình văn hóa đặc sắc này là cư dân các dân tộc Tây Nguyên: Bana, Xêđăng, Mnông, Cơho, Rơmăm, Êđê, Giarai... Cồng chiêng gắn bó mật thiết với cuộc sống của người Tây Nguyên, là tiếng nói của tâm linh, tâm hồn con người, để diễn tả niềm vui, nỗi buồn trong cuộc sống, trong lao động và sinh hoạt hàng ngày của họ.

 Cồng chiêng là loại nhạc khí bằng hợp kim đồng, có khi pha vàng, bạc hoặc đồng đen. Cồng là loại có núm, chiêng không núm. Nhạc cụ này có nhiều cỡ, đường kính từ 20cm đến 60cm, loại cực đại từ 90cm đến 120cm. Cồng chiêng có thể được dùng đơn lẻ hoặc dùng theo dàn, bộ từ 2 đến 12 hoặc 13 chiếc, thậm chí có nơi từ 18 đến 20 chiếc.

Cồng chiêng Tây Nguyên là loại nhạc cụ độc đáo, đặc sắc và đa dạng. Các dàn cồng chiêng Tây Nguyên lấy thang bồi âm tự nhiên làm cơ sở để thiết lập thang âm của riêng mình. Trong đó, mỗi biên chế của từng tộc người đều cấu tạo bởi thang 3 âm, 5 âm hay 6 âm cơ bản. Song, cồng chiêng vốn là nhạc cụ đa âm, bên cạnh âm cơ bản bao giờ cũng vang kèm một vài âm phụ khác. Thành thử trên thực tế, một dàn 6 chiêng sẽ cho ta tối thiểu 12 âm hay nhiều hơn nữa. Điều đó lý giải tại sao âm sắc cồng chiêng nghe thật đầy đặn và có chiều sâu.

Về nguồn gốc, theo một số nhà nghiên cứu, cồng chiêng là "hậu duệ" của đàn đá. Trước khi có văn hóa đồng, người xưa đã tìm đến loại khí cụ đá: cồng đá, chiêng đá... tre, rồi tới thời đại đồ đồng, mới có chiêng đồng... Từ thuở sơ khai, cồng chiêng được đánh lên để mừng lúa mới, xuống đồng; biểu hiện của tín ngưỡng - là phương tiện giao tiếp với siêu nhiên... Tất cả các lễ hội trong năm, từ lễ thổi tai cho trẻ sơ sinh đến lễ bỏ mả, lễ cúng máng nước, lễ mừng cơm mới, lễ đóng cửa kho, lễ đâm trâu.. . hay trong một buổi nghe khan... đều phải có tiếng cồng chiêng như là thứ để nối kết những con người trong cùng một cộng đồng.

Theo quan niệm của người Tây Nguyên, đằng sau mỗi chiếc cồng, chiêng đều ẩn chứa một vị thần. Cồng chiêng càng cổ thì quyền lực của vị thần càng cao. Cồng chiêng còn là tài sản quý giá, biểu tượng cho quyền lực và sự giàu có. Vào những ngày hội, hình ảnh những vòng người nhảy múa quanh ngọn lửa thiêng, bên những vò rượu cần trong tiếng cồng chiêng vang vọng núi rừng, tạo cho Tây Nguyên một không gian lãng mạn và huyền ảo. Cồng chiêng do vậy góp phần tạo nên những sử thi, những áng thơ ca đậm chất văn hóa Tây Nguyên vừa lãng mạn, vừa hùng tráng.

3. Lễ Cúng Thần Suối

Lễ cúng thần Suối là một trong những lễ hội quan trọng trong hệ thống các lễ hội cổ truyền của người Mạ ở Tây Nguyên. Lễ cúng được tổ chức vào khoảng tháng 3 hàng năm, với mục đích tạ ơn thần nước đã đem lại những may mắn trong năm cũ và cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng thuận lợi cho năm sau và thường được tiến hành vào sau khi thu hoạch vụ mùa và Lễ mùng lúa mới.

Để làm lễ cúng, người ta chọn một ngày tốt làm vệ sinh buôn, dọn Suối (chọn chỗ nào có bến rộng) và soạn lại máng nước, làm thịt lợn, gà để hiến tế cúng các thần: Thần đất, thần nước, thần núi, tổ tiên. Tất cả dân làng tập trung ra Suối (khu vực đã chọn), thầy cúng sẽ chủ trì lễ cúng với mâm đồ cúng là thịt lợn, gà và quan trọng nhất là một chậu tiết pha loãng.

Khu vực Suối (chỗ chuẩn bị cúng) hôm đó được trang hoàng với cổng chào bằng lá cây, cỏ lá dài, có treo đồ vật trang trí, có dựng cả trụ trang trí dạng như cây nêu của người Kinh. Sau khi làm thủ tục cúng xong ở Suối, mọi người cùng lấy nước vào các vật đựng nước thường là các quả bầu khô, bỏ vào gùi và cõng về nhà lấy khước.

Trong khi đó một đoàn người sẽ theo chủ lễ đi đến cầu thang từng nhà, hát cầu cúng và rưới tiết vào chân cầu thang để cầu may cho chủ nhà. Sau đó cả buôn làng tập trung về nhà cộng đồng để ăn tiệc, uống rượu cần và nhảy múa trong không khí của lễ hội với âm vang cồng chiêng rộn rã…

4. Lễ Hội Văn Hóa Trà

Nằm trong khuôn khổ “Tuần Văn hóa Trà Lâm Đồng – Năm 2012, từ ngày 21 đến 24-12, tại thành phố trải nghiệm Đà Lạt sẽ diễn ra nhiều hoạt động đặc sắc.

Các chương trình như: hội chợ triển lãm, giới thiệu văn hóa trà, triển lãm hoa địa lan Đà Lạt; Hội chợ thương mại chương trình Đà Lạt mùa đông; Liên hoan biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp; Đại hội danh trà, Diễu hành đường phố biểu dương thương hiệu trà, thi chất lượng trà giành cúp Cánh chè vàng, thi văn hóa ẩm thực trà.... sẽ được diễn ra trong tuần văn hóa trà.

Tận mắt chiêm ngưỡng cách pha nhiều loại trà nổi tiếng khác nhau của người Việt, được thưởng thức miễn phí hương vị trà Bảo Lộc – Lâm Đồng và nhiều loại trà của mọi miền đất nước là một trải nghiệm mà khách thăm quan sẽ rất thích thú.

Đây cũng là dịp mà Lữ khách tham quan các danh thắng của Đà lạt như: Thác Damb’ri - một trong những thác đẹp và hùng vĩ nhất của Lâm Đồng, Thiền viện Trúc Lâm, hồ Tuyền Lâm, dinh Bảo Đại, thung lũng tình yêu, chinh phục đỉnh núi Lang Biang, ngắm toàn cảnh Đà Lạt từ độ cao trên 1.600m ... hay cuồng nhiệt cùng chương trình "Hip hop - Nhịp điệu xanh” với sự trình diễn của 20 nhóm Hip hop đến từ các tỉnh, thành phố lớn trong cả nước. Nếu là người yêu hoa, bạn sẽ ngẩn ngơ với triển lãm "Hoa địa lan Đà Lạt” tại vườn hoa thành phố, chỉ có trong dịp lễ hội.

Lễ hội diễn ra đúng dịp Noel, nên tối 24-12, khách thăm quan sẽ được hòa mình vào không khí se lạnh, chào đón Noel cùng người dân Đà Lạt với nhiều chương trình hấp dẫn: đêm hội "Lung linh mùa đông Đà Lạt”, các tiết mục múa "Chào Đà Lạt” do 200 diễn viên tham gia liên hoan Hip hop cùng biểu diễn, tiết mục "Thắp nến cho tình yêu” với khoảng 2.000 người tham dự, tiết mục "Vũ khúc ông già Noel” với sự xuất hiện của 200 ông già Noel tặng quà cho trẻ em; và cuối cùng là tiết mục "Dạ vũ mùa đông” với khoảng 1.000 đôi bạn tham dự.
“Tuần Văn hóa Trà Lâm Đồng – 2012” sẽ diễn ra từ ngày 21-12 đến hết 28-12, với không gian lễ hội: Thành phố Bảo Lộc, thành phố Đà Lạt và các địa phương huyện Bảo Lâm, huyện Di Linh…